Pytania sokratejskie
Sokrates – grecki filozof żyjący w V wieku p.n.e. uważany jest za największego myśliciela świata starożytnego. Lubił on zadawać swoim uczniom i napotkanym po drodze ludziom różne pytania. Uważał, że zadawanie pytań sobie i innym jest najlepszym sposobem na dążenie do wiedzy i prawdy. Pytania sokratejskie (dialog sokratejski) są metodą często stosowaną w psychologii i psychoterapii. Według wielu badań psychologicznych (m.in. prowadzonych przez dr Gavin Clark z Newcastle University i prof. Sarah Egan z australijskiego Curtin University, 2002) stanowi ona kamień węgielny terapii poznawczo-behawioralnej, pomaga rozwiązywać problemy poprzez zadawanie serii ukierunkowanych, otwartych pytań zachęcających do refleksji i odkryciu wiedzy, która wcześniej znajdowała się poza naszą świadomością. Pytania sokratejskie uczą krytycznego myślenia, pozwalają poszerzyć horyzonty, poznać różne perspektywy i punkty widzenia. Dzięki nim możemy lepiej analizować i rozwiązywać pojawiające się trudności, podejmować decyzje, radzić sobie z problemami, lękiem i negatywnymi myślami. Odpowiednio postawione pytania mogą pomóc również w podsumowaniu pewnych wydarzeń lub naszych działań i wyciągnięciu wniosków.
Pytania podsumowujące rok
Rok 2022 zbliża się do końca. Jakie pytania możemy sobie zadać aby dobrze go podsumować?
Warto podzielić je na kategorie związane z najważniejszymi sferami naszego życia. Na początek zacznijmy od pytań dotyczących życia osobistego. Oto przykłady:
- Jakie ważne wydarzenia osobiste miały miejsce w tym roku?
- Jakich rzeczy nie planowałem/am, ale wydarzyły się w ciągu tego roku?
- Co planowałem/am w tym roku, ale jednak tego nie zrobiłem/am?
- Dlaczego tego nie zrobiłem/am? Jakie czynniki miały na to wpływ?
Następnie możemy przejść do pytań o emocje, jakie towarzyszyły nam w minionym roku, np.:
- Jakie były najprzyjemniejsze momenty tego roku?
- Kiedy czułem się najszczęśliwszy/a w tym roku?
- Za co jestem wdzięczny/a?
- Co było dla mnie nieprzyjemne lub trudne w tym roku?
- Jak sobie z tym poradziłem/am?
- Czego było w tym roku za mało?
- Czego było w tym roku za dużo?
Istotne mogą okazać się również pytania związane z relacjami społecznymi, a zwłaszcza z najbliższymi osobami – rodziną, przyjaciółmi, znajomymi, np.:
- Jak układały się moje relacje z najbliższymi w tym roku?
- Jak dbałem/am o relacje?
- Jak mogę poprawić moje relacje z innymi?
- Co zmieniło się w relacjach z poszczególnymi osobami w tym roku?
- Która z moich relacji była najbardziej wzmacniająca?
- Czy poznałem/am kogoś nowego?
- Co zrobiłem/am dobrego dla innych?
Zapytać możemy także o sprawy związane z naszym rozwojem osobistym w minionym roku, np.:
- Co udało mi się zrealizować w tym roku i co poszło zgodnie z planem?
- Z czego jestem dumny/a?
- Jakie marzenie spełniłem/am?
- Czego nowego doświadczyłem/am?
- Jakie zdarzenia z tego roku w największym stopniu pomogły mi się rozwinąć?
- Czego nauczyłem/am się w minionym roku?
- Jakie umiejętności poprawiłem/am?
- Czego dowiedziałem/am się o sobie?
- Co było moim największym wyzwaniem w tym roku?
- Czego nie udało mi się zrealizować w tym roku? Co stanęło mi na drodze?
- Jakiego marzenia nie udało mi się spełnić i dlaczego?
- Co mogę zmienić? Jakie kroki mogę podjąć? Od czego mogę zacząć?
- Jakie umiejętności chciałem/am poprawić, a jednak tego nie zrobiłem/am?
- Co warto wziąć pod uwagę, aby popracować nad daną umiejętnością?
- W jakich obszarach mojego życia się nie rozwijam?
- Co zamierzam z tym zrobić?
Kolejną sferą, którą możemy podsumować dzięki pytaniom może być życie zawodowe i finanse, np.:
- Jakie ważne dla mnie wydarzenia zawodowe miały miejsce w tym roku?
- Jakie projekty lub zadania skończyłem/am?
- Jakich projektów lub zadań nie udało mi się dokończyć?
- Które z moich zawodowych osiągnięć dały mi największą satysfakcję? Co było dla mnie największym sukcesem?
- Jak dane osiągnięcie wpłynęło na moje życie?
- Jak zmieniły się moje możliwości zawodowe w tym roku?
- Czy jestem zadowolony/a ze swojej kariery zawodowej?
- Co mogę zrobić, żeby ją poprawić?
- Z jakich projektów / współprac całkowicie rezygnuję?
- Jak wygląda moja sytuacja finansowa i czy jestem z niej zadowolony/a?
- Czy mogę ją w jakiś sposób poprawić?
Zadając sobie pytania, zwróćmy też uwagę na odpoczynek i czas wolny, np.:
- Jak spędzałem/am w tym roku wolny czas?
- Ile czasu dziennie poświęciłem/am na odpoczynek i relaks?
- W jakich wydarzeniach kulturalnych uczestniczyłem/am?
- Jakie filmy i seriale były dla mnie wartościowe?
- Jakie przeczytane książki były dla mnie wartościowe?
- Gdzie w tym roku byłem?
- Jakie nowe miejsca poznałem?
Ważne są też pytania o nasze zdrowie, np.:
- Jak zadbałem/am w tym roku o swoje zdrowie fizyczne?
- Czy uprawiałem/am jakiś rodzaj aktywności fizycznej?
- Czy zwracałem/am uwagę na swój sposób odżywiania, na to co jem i piję?
- Czy byłoby wskazane wykonanie jakichś badań kontrolnych?
- Jak zadbałem/am w tym roku o swoje zdrowie psychiczne?
- Które moje nawyki były pozytywne i korzystne?
- Które moje nawyki były niekorzystne i szkodliwe?
- Które moje nawyki należałoby zmienić?
Wszystkie powyższe pytania mogą się przydać nie tylko do podsumowania całego roku, ale też innych trochę krótszych okresów, np. półrocza, kwartału, miesiąca. Możemy co jakiś czas po nie sięgać i zapisywać odpowiedzi. Wyciągamy w ten sposób wiele wniosków i śledzimy własne postępy.
Przed nami Nowy Rok
Na koniec pomyślmy przez chwilę:
- Na czym chcemy się skupić w kolejnym roku? Czy mamy jakiś jeden główny cel?
- Robienie jakiej jednej konkretnej rzeczy przybliży nas do jego realizacji?
- Od czego możemy zacząć?
Pamiętajmy również, że nawet jeśli nie wszystko udało nam się zrealizować w tym roku lub coś poszło nie po naszej myśli, to przed nami kolejny nowy rozdział – czas aby próbować jeszcze raz. Życzę wszystkim aby ten Nowy Rok 2023 przyniósł jak najwięcej rozwoju, radości i pozytywnych momentów.